Contact concurreert met het scherm

We doen er van alles aan om van de kerstvakantie een gezellige tijd te maken; we eten lekker, we gaan naar de film, doen spelletjes. Buitenspelen is minder kansrijk dus de kinderen mogen waarschijnlijk meer tv kijken of games doen. Is het nodig om deze tijd voor het scherm, ‘schermtijd’, te beperken?

In dit artikel ga ik in op de relatie tussen contact maken en schermtijd. Het oordeel over hoeveel schermtijd er mag zijn voor je kind laat ik over aan jou als ouder.

Kerst is een tijd waarin we onze familie weer opzoeken. Als je het goed hebt met je familie is dit fijn. Maar als je het niet goed hebt met de familie, is kerst soms een minder fijne tijd.

Het contact met je ouders en de verdere familie kent patronen in hoe je naar elkaar luistert, hoe je je inleeft in de ander, hoe je omgaat met stressgevoelens van jezelf en van de ander. Om in algemene termen te spreken gaat het over het empathische vermogen van je familie en van jou. Die is bij niemand perfect. Gelukkig want we zijn gewoon mensen. Maar de ontwikkeling van het empathische vermogen gaat niet vanzelf.

De ontwikkeling van empathie begint al na de geboorte. Hoe hechten moeder en kind zich aan elkaar. Kan de moeder beschikbaar zijn? Voelt het kind zich veilig? In eigenlijk elk contact van mens tot mens, groot of klein, komt je patroon van hechting naar voren. En in elk contact krijgen we ook de kans om ons beter te hechten als het veilig voelt. We hechten ons minder als het onveilig voelt.

De ontwikkeling van het empathisch vermogen verschilt per kind. Kinderen zijn net zo verschillend als volwassenen zijn. Ze zijn alleen nog niet zo ontvouwen als volwassenen. Daarnaast zijn de hersenen pas uit-ontwikkeld zo rond de 22 jaar.

Hoe de hersenen zich ontwikkelen in die 22 jaar, heeft veel invloed op het gedrag. De ervaringen die een kind opdoet in die 22 jaar heeft invloed op hoe de hersenen zich ontwikkelen. Dus je hebt als ouder invloed op de empathische vermogens van je kind.

Empathie leer je in contact met anderen. Je leert over de verbale en non-verbale uitdrukkingen. Je leert voelen of iemands hart open voelt of gesloten voelt. Je leert boos te zijn en het weer goed te maken. Je leert te zeggen dat je iets niet fijn vindt en hoe je het dan samen weer wel fijn kunt hebben. Je leert te luisteren naar elkaar en om dat vervolgens mee te nemen in je spel.

Welke relatie heeft contact met schermtijd? Als je tv kijkt of een game doet, voel je niet hoe het contact met de ander voelt. Je leert niet hoe je het weer goed maakt nadat je boos bent geworden. Je voelt minder wat jezelf wilt. Waar jij zin in hebt om te doen. Je leert niet jezelf te vermaken, je eigen ideeën te volgen en je eigen oplossingen te bedenken. Empathisch vermogen leer je niet via het scherm, dat leer je alleen in contact met anderen. Het is net als met eten terwijl je tv kijkt. Je aandacht gaat uit naar wat er op het scherm is en je voelt minder goed of je genoeg hebt gegeten, omdat je aandacht bij het scherm is en niet bij je lijf.

TV en games geven je wel informatie over wat er is in de wereld. In games oefen je je  reactievermogen. In sommige programma’s leer je van voorbeeldgedrag. Voor ouders met jonge kinderen kan schermtijd de ouders even de nodige rust geven.

Om de schermtijd voor je kind te bepalen kijk naar je kind en kijk hoe het zich ontwikkelt in relatie tot andere kinderen van dezelfde leeftijd. Hoe luistert het naar andere kinderen, kan het zich inleven in andere situaties en daar iets mee doen? Hoe reageert je kind op stress? Blijft de empathische ontwikkeling achter, denk dan niet dat het niet goed gaat met je kind. Elk kind heeft een ander ontwikkeltempo, maar geef het wel aandacht. Het is net zo als bij rekenen, als je kind op jongere leeftijd minder goed kan rekenen, wil niet zeggen dat het 5 jaar later op dezelfde manier achter blijft. Als je het aandacht geeft, kan het groeien.

Om de empathische vermogen van je kind te ontwikkelen kan je; je kind stimuleren meer te spelen met andere kinderen, of in een groep of team te sporten of toneel te spelen;  sta minder schermtijd toe en doe meer gezelschapsspelletjes; doe samen leuke dingen; stimuleer je kind om zichzelf te vermaken, door te tekenen, knutselen of puzzels te maken. Dit stimuleert het kind zelf te voelen wat het wilt en oplossingen te bedenken.

Bij pubers is het een heel gevoelig punt. Hun contact met vrienden gaat veel via de sociale media. Maar het mist hetzelfde principe. Het mist het hartscontact. En juist de emoties zijn zoveel sterker bij pubers. De sociale media zijn ook een manier om dat hele gevoelige contact te ontwijken. Praat hierover met je puber. Leer het verschil in contact tussen ‘van hart tot hart’ en van ‘scherm tot scherm’, vooral in het aangaan van conflicten. Maak afspraken wanneer schermtijd wel en niet kan. Dat het fijn is om even contact met elkaar te hebben als je elkaar weer ontmoet na een dag-ieder- zijn-eigen-weg.

In deze tijd dat het scherm zoveel te bieden heeft, is er meer expliciete aandacht nodig voor het ‘ in contact zijn met elkaar’.

Als je meer wilt lezen over de ontwikkeling van empathie bij kinderen, kan je het boek “Het liefdevolle brein, lezen van Bruce Perry. Perry is een Amerikaanse kinderpsychiater die veel onderzoek heeft gedaan naar de ontwikkeling van hersenen in de kinderjaren.

©2013 Kita Bronda | Kind en ik, alle rechten voorbehouden.

Wil je dit artikel gebruiken in een tijdschriften, nieuwsbrief of website? Dat kan, zolang je de volgende informatie, met een werkende link naar genoemde website, opneemt: “Door Kita Bronda van Kind en ik. Ga naar www.kindenik.nl voor het aanvragen van het gratis e-boek “Hoe creeer je zelfvertrouwen bij kind?”