Hoe kan ik mijn overlevingsmechanisme verzachten?

Wat is een overlevingsmechanisme en hoe kun je het verachten?

Franz Ruppert, een Duitse psycholoog, heeft een eenvoudig model en werkwijze ontwikkeld waarmee je een overlevingsmechanisme kunt onderzoeken en verzachten.

In het model worden drie delen van de psyche onderscheiden: het gezonde deel, het traumadeel en het overlevingsdeel.

Wat is trauma?

Trauma is een psychische pijn, ofwel een emotionele pijn, die ontstaat in een situatie die overweldigend voor je is: een situatie waarin je in een seconde je realiseert dat je dit niet gaat overleven met gevaar voor je leven of een situatie waarin je sociaal gezien denkt er niet meer bij te horen (perspectief van kind).

Je lichaam geeft een overlevingsreactie om alles in het werk te stellen dat je wel gaat overleven. Een kind denkt veel eerder dat het een situatie niet overleeft omdat het afhankelijk is van een ouder en de situatie niet kan overzien.

Indien er een overlevingsmechanisme in werking treedt om te overleven, dan wordt tegelijkertijd de psychische pijn, weggedrukt door het overlevingsmechanisme. Dit is een snel en onbewust proces.

Wanneer de bedreigende situatie voorbij is, dan is er een psychische split ontstaan:: het deel van de psychische pijn wordt weggedrukt, het overlevingsmechanisme neemt het over. Een derde gezonde deel, was er al maar is iets minder aanwezig.

Eén van mijn overlevingsmechanisme uit mijn kindertijd is dat ik me inhoud en aanpas. Ik zei niet wat ik wilde zeggen. Mijn vader reageerde heftig vanuit dat hij altijd gelijk had en er geen andere opties waren, mijn moeder reageerde vanuit het vermijden van een conflict. Om er bij te horen was ‘aanpassen en me niet uitspreken’ voor mij de beste optie. Maar daarmee miskende ik een stuk in mijzelf. Op een gegeven moment voelde ik niets meer, en deed ik dingen waar ik eigenlijk niet achterstond. Ik ervoer mijzelf als een vat vol onverwerkte emoties. Toen ben ik opzoek gegaan naar mensen die mij konden helpen meer mijzelf te worden.

Wat levert het je op als je je overlevingsdeel verzacht? Je versterkt je gezonde delen, je ervaart meer helderheid, meer energie en meer balans.

Voor particulieren: Doe meer aan de themaworkshop hierover, meer

Voor Professionals: Lees meer over de training  “Ouder weer in balans, begeleiden van psychosociale problematiek in ouderschap’